Samenvatting
rapport
Een nieuwe mondiale ethiek
Globalisering is een veelbesproken fenomeen. Het gaat daarbij om de toenemende onderlinge afhankelijkheid van staten in alle delen van de wereld. Na de val van het communisme is er wereldwijd steeds meer overeenstemming gekomen over economische principes. De 'global market' is een feit geworden, maar zijn er ook wereldwijd gedeelde ethische principes? Zijn er 'global ethics'?
Samenwerking verloopt makkelijker en conflicten blijven binnen de perken als mensen overtuigingen delen. Het is daarom van belang te zoeken naar een kern van wereldwijd gedeelde ethische principes. De Wereldcommissie voor Cultuur en Ontwikkeling stelt dat er een aantal motieven zijn die in vrijwel alle tradities voorkomen, zoals het vermijden van onnodig lijden en de principiële gelijkwaardigheid van alle mensen. De Commissie beweert ook dat individuele mensenrechten niet het produkt zijn van een westerse individualistische ethiek, maar dat die aantoonbaar deel uitmaken van de ethiek van alle grote godsdiensten en levensbeschouwingen.
Deze stellingen kunnen worden aangevochten. Toch vormen ze de kern van het idee van 'global ethics'. Dat dient dan ook het uitgangspunt van de discussie te zijn: bestaan er 'global ethics'? Of bestaan ze niet, maar zijn er goede redenen om ze aan de wereld op te leggen? En hoe haalbaar is dat? De Commissie geeft een aantal basiselementen voor 'a global ethics' aan, die onderwerp kunnen zijn van de discussie: |
Democratie
Economische ontwikkeling kan in de beginfase gedijen onder een autoritair regime. Maar als eenmaal een bepaald niveau van economische ontwikkeling is bereikt, wordt de roep om deelname aan het politieke proces zo luid, dat die niet meer is te negeren. Met andere woorden: het democratisch niveau is afhankelijk van de mate van economische ontwikkeling.
Dit verwijst naar een discussie die al enige tijd gevoerd wordt over de z.g. 'full belly thesis': zijn alleen mensen die genoeg te eten hebben geïnteresseerd in democratie? Of is het zo dat alleen democratieën in staat zijn iedereen een 'full belly' te garanderen? Wat is de plaats van 'global ethics' in deze discussie? |
Bescherming van minderheden
Het bevorderen van culturele pluriformiteit is noodzakelijk. Maar de ervaring leert dat de politiek de cultuur ook gebruikt om tweedracht te zaaien.
Een interessante vraag voor discussie is: waar ligt de grens tussen cultureel zelfbewustzijn en culturele arrogantie? Of - actueel in de Nederlandse discussie - waar ligt de grens tussen culturele pluriformiteit en versplintering? |
Verplichting tot vreedzame conflictoplossing en eerlijke onderhandelingen
In vrijwel alle culturen bestaan tradities die erop gericht zijn conflicten en bloedvergieten te voorkomen. Het is onze verantwoordelijkheid om die vaardigheid om vrede te stichten te cultiveren en de waarde ervan te erkennen.
Dit sluit ook aan bij een actuele discussie (bijvoorbeeld over recente brandhaarden in Afrika): wordt er genoeg van deze tradities gebruik gemaakt? Of zijn ze aan het verdwijnen en zouden ze in ere moeten worden hersteld? |
Verantwoordelijkheid voor volgende generaties
In traditionele culturen worden individuen en generaties gezien als een schakel in een lange keten van voorouders en nazaten. Kan de moderne beschaving, wat verantwoordelijkheid voor het natuurlijk milieu van volgende generaties betreft, iets leren van deze culturen?
Waar kan die inspiratie worden opgedaan? Daarbij blijft het de vraag of dit geen romantische idealisering is. |
|
|
